Jednym ze świadczeń, o które możesz się starać będąc rodzicem dziecka niepełnosprawnego są świadczenia opiekuńcze. Są to samoistne świadczenia, niezależne od zasiłku rodzinnego.

Świadczenia opiekuńcze to:

  1. zasiłek pielęgnacyjny
  2. świadczenie pielęgnacyjne
  3. specjalny zasiłek opiekuńczy
  1. Zasiłek pielęgnacyjny

Zasiłek pielęgnacyjny to świadczenie, które ma częściowo pokryć wydatki wynikające z konieczności zapewnienia osobie niepełnosprawnej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje:

  • niepełnosprawnemu dziecku;
  • osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
  • osobie, która ukończyła 75 lat;
  • osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia.

Zatem w chwili uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności dziecka z wrodzoną wadą serca należy wystąpić z wnioskiem o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego, którego wysokość wynosi 153,00 zł miesięcznie. W Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej można pobrać wnioski niezbędne do wystąpienia o ustalenie prawa do zasiłku. Stosowne wnioski są również dostępne na stronie internetowej MOPS-u.

 Warto zwrócić uwagę, iż zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje:

  • osobie umieszczonej w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie;
  • osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego (osobie, która została uznana na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS za całkowicie niezdolną do pracy oraz samodzielnej egzystencji).
  1. Świadczenie pielęgnacyjne

Drugim świadczeniem, o które można się starać z chwilą urodzenia dziecka z wrodzoną wadą serca jest świadczenie pielęgnacyjne, które przyznawane jest z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej na skutek konieczności zapewnienia stałej osobistej opieki nad dzieckiem lub osobą niepełnosprawną. Na podstawie nowych przepisów świadczenie to przysługuje tylko w sytuacji, kiedy niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała przed ukończeniem 18 roku życia lub przed ukończeniem 25 roku życia ale podczas nauki w szkole lub szkole wyższej.

Fakt nauki w szkole lub szkole wyższej przez osobę wymagającą opieki będzie można potwierdzić stosownym oświadczeniem wnioskodawcy.

Kto może złożyć wniosek?

  • Matka lub ojciec
  • Opiekun faktyczny dziecka
  • Rodzina zastępcza spokrewniona
  • Pełnoletnie dziecko na rodzica
  • Osoby spokrewnione w drugim stopniu (dziadkowie, wnuki, rodzeństwo) ale tylko jeżeli zostały spełnione łącznie trzy warunki:
  1. rodzice osoby niepełnosprawnej (oboje) nie żyją, są małoletni, są pozbawieni praw rodzicielskich lub mają orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności,
  2. poza rodzicami nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu (czyli dzieci), są małoletnie lub mają orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności,
  3. nie ma ustanowionego  opiekuna faktycznego i rodziny zastępczej spokrewnionej lub są ale mają orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności.

Powyższe osoby mogą złożyć wniosek pod warunkiem niepodejmowania lub rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Świadczenie pielęgnacyjne od 1 stycznia 2016 roku wynosi 1300 zł miesięcznie i jest niezależne od dochodu rodziny.

Warto zwrócić uwagę, iż świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli:

  1. osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej  z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego.
  2. osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekunów.
  3. osoba sprawująca opiekę sama legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
  4. osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
  5. osoba wymagająca opieki została umieszczona w rodzinie zastępczej,   z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, w rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmioty wykonującego działalność leczniczą,  i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu.
  6. na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury.
  7. członek rodziny osoby sprawującej opiekę ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, prawo do specjalnego świadczenia opiekuńczego , świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekunów.
  8. na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, prawo do specjalnego świadczenia opiekuńczego , świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekunów.
  9. na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Za osoby korzystające z tej formy świadczenia opłacana będzie składka emerytalno-rentowa.

Postępowanie w sprawie o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego wszczyna się na podstawie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, którego wzór można pobrać w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej lub na stronie internetowej MOPS-u.

Prawo do zasiłku pielęgnacyjnego oraz świadczenia pielęgnacyjnego ustala się na okres ważności orzeczenia o niepełnosprawności.

  1. Specjalny zasiłek opiekuńczy

Trzeci rodzaj świadczeń opiekuńczych – specjalny zasiłek opiekuńczy – przysługuje osobom, na których zgodnie  z przepisami ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny – czyli pokrewieństwo 1 i 2 stopnia (dzieci – rodzice, wnuki – dziadkowie, rodzeństwo) a także współmałżonkom jeżeli rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje, jeżeli osoba sprawująca opiekę rezygnuje lub nie podejmuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu jej sprawowania.

Kwota świadczenia to 520 zł miesięcznie, ale jego przyznanie zależy od kryterium dochodowego, którego wysokość wynosi to 764,00 zł. Od 1 listopada 2015 prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego jest ustalane na podstawie dochodu z 2014 roku. W celu ustalenia dochodu liczy się łączny dochód dwóch rodzin: rodziny osoby sprawującej opiekę i rodziny osoby wymagającej opieki.

Kogo, zgodnie z przepisami prawa, zalicza się do składu danej rodziny?

  1. Rodzina osoby sprawującej opiekę: małżonkowie, rodzice dzieci, opiekun faktyczny dziecka oraz pozostające na utrzymaniu dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia, a także dziecko, które ukończyło 25. rok życia legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z ta niepełnosprawnością przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekunów; do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, a także pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko.
  1. Rodzina małoletniej osoby wymagającej opieki: osoba wymagająca opieki, jej rodzice, małżonek rodzica osoby wymagającej opieki lub osoba z którą rodzic osoby wymagającej opieki wychowuje wspólne dziecko, pozostające na utrzymaniu wyżej wymienionych osób dzieci w wieku do 25 roku życia. Do składu rodziny nie zalicza się: dziecka będącego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko, rodzica osoby wymagającej opieki zobowiązanego do alimentacji na jej rzecz.
  1. Rodzina pełnoletniej osoby wymagającej opieki: osoba wymagająca opieki, jej małżonek lub osoba z którą wychowuje wspólne dziecko, pozostające na utrzymaniu wyżej wymienionych osób dzieci w wieku do 25 roku życia. Do składu rodziny nie zalicza się: dziecka będącego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko.

Postępowanie w sprawie o przyznanie specjalnego zasiłku opiekuńczego wszczyna się na podstawie wniosku o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego, którego wzór (podobnie jak innych oświadczeń) można pobrać w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej lub na stronie internetowej MOPS-u.

W celu udokumentowania dochodów rodziny do wniosku należy dołączyć:

  • oświadczenie o dochodach nieopodatkowanych rodziny (m.in.: alimenty, stypendia, dochody z gospodarstwa rolnego). Jeżeli na dzieci w rodzinie są zasądzone alimenty należy dostarczyć kopię tytułu wykonawczego (oryginał do wglądu). W przypadku, gdy alimenty są egzekwowane przez komornika, należy dostarczyć zaświadczenie tegoż komornika o stanie egzekucji za 2014 rok.

Zmieniający się dochód rodziny:

  1. uzyskanie dochodu

W przypadku uzyskania nowego źródła dochodu (np. podjęcia zatrudnienia, uzyskania emerytury lub renty itp.) po 2014 roku należy dostarczyć umowę o pracę (lub zaświadczenie o zatrudnieniu na umowę zlecenie/dzieło, decyzję ZUS), oraz dokument potwierdzający wysokość uzyskanego dochodu z miesiąca następującego po miesiącu w którym rozpoczęto zatrudnienie.

  1. utrata dochodu

Jeżeli ktoś z członków rodziny w 2014 roku osiągał dochód wykazany w zaświadczeniu US lub oświadczeniu, a w tej chwili go już nie uzyskuje należy przedstawić kserokopię świadectwa pracy, lub zaświadczenie o formie i okresie zatrudnienia (umowa zlecenie/dzieło) oraz PIT wystawiony przez pracodawcę  za 2014 r. z wysokością utraconych dochodów (kserokopie + oryginały do wglądu) lub np. zaświadczenie ZUS.

Jeżeli dochód z 2014 roku wykazany przez poszczególnych członków rodziny nie obejmował pełnych dwunastu miesięcy tego roku (np. jeden  z członków rodziny podjął pracę w czerwcu 2014) dzieli się go przez faktyczną liczbę miesięcy w których został osiągany. W tym celu należy dostarczyć kopie umowy o pracę, zaświadczenie od pracodawcy (umowa zlecenie/dzieło), decyzję ZUS i PIT wystawiony przez pracodawcę lub ZUS za 2014 r. z wysokością uzyskanych dochodów (kserokopie + oryginały do wglądu) lub np. zaświadczenie o wysokości osiąganych dochodów.

Specjalny zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli:

  1. osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej  z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego.
  2. osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekunów.
  3. osoba sprawująca opiekę sama legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
  4. osoba wymagająca opieki została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, w rodzinnym domu dziecka albo, w związku       z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym,  z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu.
  5. na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury.
  6. członek rodziny osoby sprawującej opiekę ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, prawo do specjalnego świadczenia opiekuńczego,  świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 roku o ustaleniu i wypłacie zasiłku dla opiekunów.
  7. na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, prawo do specjalnego świadczenia opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna , o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 roku o ustaleniu i wypłacie zasiłku dla opiekunów.
  8. na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Specjalny zasiłek opiekuńczy przyznawany jest na okres ważności orzeczenia ale nie dłużej niż do końca okresu zasiłkowego. Każdorazowo przy ustalaniu prawa do tego świadczenia obowiązkowe jest przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, który będzie aktualizowany po sześciu miesiącach (lub każdorazowo w przypadku wystąpienia wątpliwości co do spełniania warunków do przyznania świadczenia.

Jeżeli prowadzisz gospodarstwo rolne i jako rolnik, małżonek rolnika lub domownik ubiegasz się o świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy świadczenia te będą przysługiwały odpowiednio:

1.rolnikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego;

2.małżonkom rolników lub domownikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego albo wykonywania przez nich pracy w gospodarstwie rolnym.

Postępowanie w sprawie o przyznanie świadczeń rodzinnych na wniosek osoby, która nie ma miejsca zamieszkania wszczyna właściwy organ gminy lub miasta właściwy ze względu na miejsce jej czasowego pobytu. Do wniosku dołącza się dokument potwierdzający tymczasowe zameldowanie lub potwierdzenie zamieszkania w miejscu czasowego pobytu (np. umowa najmu mieszkania). Kopię dokumentów może uwierzytelnić podmiot realizujący świadczenia rodzinne, notariusz lub instytucja, która dokument wydała.

W przypadku złożenia wadliwie wypełnionego wniosku podmiot realizujący wzywa pisemnie osobę ubiegającą się do poprawienia lub uzupełnienia wniosku, w terminie od 14 do 30  dni od dnia otrzymania wezwania. W przypadku niezastosowania się do wezwania wniosek pozostawia się bez rozpatrzenia. Już po przyznaniu zasiłku może się zdarzyć tak, że urząd wyśle pismo z prośbą o podanie szczegółów, które mają wpływ na prawo do zasiłku. Odpowiedzi należy udzielić w wymaganym terminie! W przeciwnym razie wypłata zasiłku zostanie wstrzymana.

Świadczenia rodzinne wypłaca się nie później niż do ostatniego dnia miesiąca, za który przyznane zostało świadczenie.

W przypadku złożenia wniosku w sprawie ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych po 10 dniu miesiąca, świadczenia rodzinne za dany miesiąc wypłaca się najpóźniej do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono wniosek.

W przypadku gdy osoba ubiegająca się o świadczenia rodzinne na nowy okres zasiłkowy złoży wniosek wraz z dokumentami do dnia 30 września, ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz wypłata świadczeń przysługujących za miesiąc listopad następuje do dnia 30 listopada.

W przypadku gdy osoba ubiegająca się o świadczenia rodzinne na nowy okres zasiłkowy złoży wniosek wraz z dokumentami w okresie od dnia 1 października do 30 listopada, ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz wypłata świadczeń przysługujących za miesiąc listopad następuje do dnia 31 grudnia.

Jeśli nie masz własnego rachunku bankowego, możesz skorzystać z karty przedpłaconej, którą otrzymasz za darmo. Możesz także odebrać pieniądze w kasie MOPS.